COLUMN
Nederland pleit er met de campagne ‘Op weg naar een rookvrije generatie’ voor om kinderen in een rookvrije omgeving te laten opgroeien. Dat is broodnodig omdat wekelijks honderden kinderen verslaafd raken. De campagne richt zich op rokend Nederland, maar wereldwijd wordt de tabaksindustrie al langer aangesproken. Bijvoorbeeld over de manier waarop tabaksondernemingen hun producten verpakken en op de markt brengen. Canada was in 2001 het eerste land dat waarschuwingen met afbeeldingen op sigaretten- en tabaksver-pakkingen verplichtte. Veel landen volgden dit voorbeeld om rokers te ontmoedigen. Maar wat doen deze verplichtingen vanuit de overheid met de intellectuele eigendomsrechten?
Tobacco Plan Packaging Act Sinds 2001 zijn de regels en voorschriften rondom de tabaksverpakkingen aanzienlijk veranderd. De foto’s op de pakjes zijn steeds gruwelijker geworden en verpakkingen mogen niet meer zichtbaar worden aangeboden in winkels. Een van de rigide landen in de rokersstrijd is Australië. In 2011 introduceerde het land de ‘Tobacco Plan Packaging Act’ die vereist dat alle tabakswaren worden verkocht in identieke pakjes. Dit pakje heeft een olijf-kleur en wordt aan de voorkant met minimaal 75 procent en aan de achterkant 90 procent bedekt met gezondheidswaar-schuwingen. De merknaam mag bovendien alleen nog maar in gestandaardiseerd lettertype worden weergegeven. Australische tabaksfabrikanten kwamen hiertegen in opstand, ze zijn van mening dat het plan in strijd is met het intellectuele eigendom en dat het handel belemmert. Bij de World Trade Organization (WTO) werden verschillende klachten ingediend tegen de wetgeving.
Frustratie De frustratie bij sigarettenproducenten is begrijpelijk. Zonder vrijheid om een uniek logo, ontwerp of eigen slogan op de markt te brengen, is het lastig om je te onderscheiden van de concurrentie. En wat de handelaren al vreesden, werd werkelijkheid. Door de wetgeving is een aanzienlijke daling in verkoop van sigaretten en in publieke merkherkenning. Vaste rokers blijven trouw aan hun merk, maar jongere generaties zijn minder geneigd om een rookgewoonte aan te nemen. Maar wat weegt volgens de WTO zwaarder: gezondheid van de bevolking of winst voor de tabaksondernemingen? Deze zomer werd officieel uitgesproken dat de beslissing in het voordeel van de Australische overheid valt, wat een bittere pil voor tabaksondernemingen is. Deze ondernemingen gaan in beroep tegen de beslissing, waar hoge proceskosten aan verbonden zijn. Deze uitspraak heeft overigens andere landen een aanmoediging gegeven om ook de strijd aan te gaan tegen de tabaksindustrie om gezondheid van het land voorop te stellen. Noorwegen, Groot- Britannië en Frankrijk volgden Australië en zijn inmiddels ook overgestapt naar de neutrale verpakking. Hieruit blijkt maar weer hoe belangrijk het IE is voor bedrijven om een unieke positie in de markt te claimen. Maar ook blijkt dat het lastig is om een uitspraak te doen over dit soort cases, vooral als het gaat om de volksgezondheid. Voorlopig lijkt het erop dat de wereldwijde tabaksindustrie steeds meer onder vuur komt te liggen.