Bij veranderingen draait alles om energie. Je moet mensen meekrijgen,’empoweren', zoals dat vaak wordt genoemd. Dat kost en vraagt energie, waarover de meeste juristen overigens in ruime mate blijken te beschikken. Zeker de nieuwe generatie juristen loopt over van ambitie, verwachtingen en doelstellingen. Het beter maken van de wereld en hun eigen werkomgeving: het ontbreekt hun niet aan energie en idealisme. Toch mislukt 70 tot 80 procent van alle verandertrajecten – en juist ook die trajecten die ten doel hebben om verbeteringen in medewerker welzijn en cliëntenbinding door te voeren. Hoe komt dat toch?
Uit diverse onderzoeken blijkt dat veel Nederlandse werknemers, ook binnen de juridische sector, inmiddels verandermoe zijn. Het ene na het andere, vaak goedbedoelde veranderproject wordt doorgevoerd zonder oog te hebben voor de belangrijkste spelregel die een van de voornaamste denkers op dit gebied, Kurt Lewin, hiertoe heeft opgesteld: unfreeze, move and refreeze.
Of zoals ex-schaatser Erben Wennemars het eens verwoordde: ‘Je moet presteren, en daarna herstellen om weer te kunnen verbeteren.’ Deze regel gaat ook voor ons op. Elk individu, maar ook elke organisatie, moet na een periode van verandering opnieuw energie opdoen om die verandering tot volle wasdom te laten komen.
Juist in de juridische sector zie ik veel bedrijven waar, alle goede bedoelingen ten spijt, de ene verandering op de andere wordt gestapeld. In plaats van dat dit de organisatie beter maakt, leidt het tot inertie en cynisme.
De organisatie wordt een soort draaitol waar van alles lijkt te gebeuren, maar als je écht goed kijkt is zij niet tot nauwelijks van haar plek gekomen. Om je productiviteit te verbeteren, geldt het principe less is more, zo blijkt uitonderzoek (Van Luik, 2012). Een Fins onderzoek onder tandartsen – niet toevallig ook traditioneel gezien een burn-outgevoelige beroepsgroep – laat zien dat zodra tandartsen tweeënhalf uur per week gingen sporten in plaats van werken, hun productiviteit juist toe- in plaats van afnam (Von Thiele Schwarz et al., 2011). De verbeterde vitaliteit deed hen beter presteren, het aantal uren rust deed hen extra herstellen en het proces van presteren en herstellen gaf een extra boost om te blijven verbeteren. Een hoge werkdruk is niet de enige boosdoener van werkstress en overbelasting. Veeleisende cliënten, een gebrek aan regelmogelijkheden, interne conflicten en de toegenomen concurrentie zijn daar mede debet aan. Daarnaast is een op het individu gerichte cultuur waarin het principe survival of the fittest domineert, een voedingsbodem voor stress.
Voor advocaten doet de druk van het declarabele uur een extra duit in het zakje.
De persoonlijke werkstijl speelt ook een belangrijke en misschien wel doorslaggevende rol. Een ineffectieve tijdsbesteding in de vorm van het niet stellen van de juiste prioriteiten, een gebrek aan planning, uitstelgedrag, vergaderingen zonder begin- en eindtijd en een rommelige werkplek leidt tot tijdverlies. Om nog maar niet te spreken van inefficiënt gebruik van mail. Schaarse tijd lekt hierdoor weg. Daarnaast kan de persoonlijke werkstijl van juristen bijdragen aan een gebrek aan draagvlak en interne conflicten als zij bijvoorbeeld niet kunnen schakelen in gedrag. (zie ook Van Halewijn, 2015)
Bas Kodden is een schrijver, spreker en onderzoeker op het gebied van Leiderschap, Ondernemerschap & Persoonlijke Ontwikkeling. Voordat kodden in 2010 ging werken voor het Center for Leadership & Management Development aan Nyenrode Business Universiteit, is hij bijna zijn gehele loopbaan als ondernemer werkzaam geweest. In 1988 startte hij zijn eerste onderneming letterlijk vanuit de woonkamer, een organisatie die uitgroeide tot een bedrijf met diverse vestigingen en vele tientallen werknemers. Na 12,5 jaar zijn organisaties te hebben geleid droeg hij in 2010 de onderneming over om wetenschappelijk onderzoek te kunnen verrichten, om boeken te kunnen schrijven en om jonge, ambitieuze studenten te kunnen trainen en te kunnen coachen naar toekomstig leiders. Bas heeft ca. 50 publicaties op zijn naam staan over leiderschap, ondernemerschap en persoonlijke ontwikkeling. Waar- onder de derde en geheel vernieuwde editie van zijn nr. #1 bestseller Word een HELD.